Blog

Aktif Paratoner Tesisatı Teknik Şartnamesi, aktif paratoner başlıklarının yüksek deşarj akımlarına uygun olmasını zorunlu kılıyor. 7 m’den yüksek paratoner direklerinin 3 noktadan gergi telleriyle tutturulmasını şart koşan metin, “İniş iletkenleri “2x50 mm2 dolu bakırdan veya 25x3 mm bakır şerit iletkenden olacaktır” diyor. Test klemensinin kapaklı, plastik koruyucu içerisinde, iniş iletkenleri ile korozyon yapmayacak uygunlukta olmasını isteyen şartnamede, topraklama malzemeleri ve garanti konularında da bilgiler veriliyor.
 Aktif başlık
1. Aktif paratoner başlıkları, erken akış uyarımlı çalışma sistemine sahip olup; çok yüksek deşarj akımına dayanıklı, korozyona uğramaz maddeden yapılmış, en yüksek rüzgâr hızına dayanıklı olacaktır.
 2. Aktif paratoner başlıkların, test edilebilir özelliğe sahip olması tercih sebebidir. Test cihazının sürekli olarak tesisata monte edilebilir olması ve istenilen anda test yapılabilmesi tercih nedenidir.
 3. Paratoner başlığı, NFC 17-102 Fransız Standartları’na uygun üretilmiş olacaktır. Paratonerin NFC 17-102 standardına uygunluğunu gösteren test laboratuvarı raporu bulunmalıdır. Bu raporda ölçülen DT ve buna bağlı olarak hesap edilen DL değerleri bulunacaktır. Test laboratuvarının aktif paratoner (ESE) testi için akredite olması gerekmektedir.
4. Ürün için DL değerlerine göre, NF C 17-102’ye uygun farklı koruma seviyelerine bağlı koruma yarıçapları, ürün kataloğunda hesaplanarak verilmiş olacaktır.
5. Paratoner tesisatı, Bayındırlık Bakanlığı Yıldırımdan Korunma Teknik Şartnamesi ve NFC 17 -102’ye uygun olmalıdır.
Çatı direği
6. Paratoner, en az 5 mt boyunda ve en az 2’’ çapında sıcak galvaniz kaplanmış bir direk üzerine yerleştirilecektir. Paratoner direği 7m’den yüksekse en az üç noktadan gergi telleri ile tutturulacaktır. Bu tellerin iniş iletkeni ile eş potansiyel olacak şekilde elektriksel sürekliliği sağlanacaktır. Paratoner direği; paratoneri emniyetle taşıyacak, her türlü hava şartlarına ve dış etkenlere karşı dayanıklı ve sağlam olacaktır.
7. Çatı direği kelepçeleri, galvaniz kaplı veya paslanmaz çelikten yeterli kalınlıkta ve çatı tipine göre olmalıdır.
İniş iletkeni
8. İniş iletkenleri, 2x50 mm2 dolu bakırdan veya 25x3 mm bakır şerit iletkenden olacaktır. İniş iletkeni, mümkün olan en kısa yoldan toprağa indirilecektir ve keskin kavisler yapılmayacaktır. İniş iletkenleri, NFC 17-102 standardında belirtilen aralıklarla döşenmelidir (ortalama 1 m’de bir). Ek yapmak gerekirse ekler termo kaynak ile yapılmalıdır.
9. Kroşeler, iletken cinsine uygun ve korozyon riski en az olacak şekilde paslanmaz çelik veya sıcak galvaniz kaplamalı malzemeden üretilmiş olacaktır.
Yıldırım sayıcı
10. İniş iletkenine, test klemensinin maksimum 10 cm üzerinden seri olarak bağlanabilecek 4000 A ve yukarı değerlere duyarlı olacaktır. Sayıcı; IP 65 koruma sınıflı, tercihan iletkenleri kesintiye uğratmadan monte edilebilecek, en az 2 haneli (00-99) sayma kapasitesi olup test edilebilecektir.
Test klemensi
11. Test klemensi; kapaklı, plastik koruyucu içinde, iniş iletkenleri ile korozyon yapmayacak uygunlukta olacaktır. Test sırasında çatıdan inen ve topraklamaya giden iletkenlerin pozisyonları bozulmadan üçüncü bir parça yardımı ile ayırmaya izin vermesi tercih edilecektir. Tüm cıvata, somun ve pullar paslanmaz olacaktır. Koruyucu boru
12. 32 mm (5/4” inç) çapında, 2 m boyunda galvanizli çelikten muhafaza borusu içine alınacaktır. Boru içindeki iletkenler ile koruyucu boruyu eş potansiyelleme yapmak için eşpotansiyelleme takozu kullanılacaktır.
Topraklama malzemeleri
13. Topraklama elektrotları, toprağın yapısına göre seçilecektir. Toprak yumuşak ise en az 4 adet 20 mm çapında ve 1,5 m boyunda som bakır kullanılacaktır. Zemin kayalık ve topraklama çubuğu çakılamıyorsa 50x100 cm2 mm kalınlığında bakır topraklama ağları tercih edilecektir. Yıldırımlık tesisatının bir yapıya montajında yapı topraklaması ile eşpotansiyellemesi de yapılmalıdır. Topraklama direncinin NFC 17-102’de belirtilen 10,00 Ohm direnç değerinin altında olmaması durumunda ilave topraklama tanımlanan malzemelerle yapılmalıdır.
14. Topraklama direncinin tutmaması durumunda topraklama katkı maddesi kullanılacaktır. Bu maddenin topraklama direncini düşürecek küçüklükte özgül dirence (max. 20 W.cm) sahip olduğuna dair test raporları mevcut olmalıdır. Hiçbir şekilde toprağı kirletecek kimyasal madde içermemelidir. Hem kuru hem de ıslak zeminde kullanılacak özellikte olmalıdır. Topraklama Elektrotları ile galvanik ve kimyasal korozyon yapmamalıdır.
15. Toprak altındaki tüm ekler, termo kaynak ile yapılacaktır. Termo kaynak esnasında kullanılacak kaynak potası ithal ise ithalatçı firmanın sahip olduğu test ve kalite belgeleri sunulmalıdır. Termo kaynak işleminde kullanılacak potalar, TSEK belgesine sahip olacaktır.
Garanti
16. Paratonerin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan onaylı 25 yıl garanti belgesi olmalıdır.
17. Tesisatta kullanılacak tüm bağlantı elemanlarının EN-50164-1 standardına; topraklama elemanlarının ise EN-50164-2 standardına göre uygunluk belgeleri olmalıdır.
18. Tesisat yapımı bittiğinde topraklama direnci ehliyetli personel tarafından ölçülüp, SMM belgeli firma yetkili mühendisi tarafından onaylanarak raporlandırılacaktır. Verilen bu rapor 1 yıl süre ile geçerli olacaktır.
 İş sağlığı ve güvenliği
19. Montaj ve demontajı yapacak personelin yüksekte çalışırlık sertifikaları veya tam teşekküllü bir hastaneden alınmış raporları olmalıdır.